سه مرحلهی رشد مو
حتما تا به حال پیش آمده که از ریزش یا رشد موهای خود در زمانهایی خلاف انتظارتان غافلگیر شوید. خوب! البته شما تنها نیستید، بسیاری از افراد نسبت به فرایند رشد موهایشان همین احساس را دارند. در واقع، مردم معمولاً وقتهایی دلشان میخواهد موهای بیشتری داشته باشند که اصلاً قرار نیست آن موقع این اتفاق بیفتد، و بالعکس، زمانهایی دلشان میخواهد رشد موی کمتری در بعضی از نواحی داشته باشند که عملاً در آن زمان خاص غیر ممکن است.
از این رو، لازم است تا مروری هرچند اجمالی بر مراحل مختلف رشد مو داشته باشیم و ببینیم چرا گاهی ناغافل سروکلهشان پیدا میشود. بدین ترتیب، هم نسبت به چگونگی رشد موها درک بهتری بدست میآوریم و هم میتوانیم بهتر آنها را مدیریت کنیم.
مرحلهی آناژن
مرحلهی آناژن طولانیترین مرحله در فرایند رشد مو است. این مرحله، در واقع، دورهی رشد فعال مو است و علی القاعده بین دو تا شش سال به طول میانجامد.
در طول این مرحله، پیاز مو کاملا فعال است، و با سرعت زیادی سلولهای جدیدی تولید میکند. در نتیجه، سرعت رشد مو در این دوره چیزی در حدود نیم اینچ در هر ماه است. البته هر تار مو، دورهی آناژن مخصوص به خودش را دارد. افزون بر این، طول دورهی آناژن برای هر شخصی متفاوت است. معنای این سخن این است که هیچ کس نمیتواند پیشبینی کند که فلان نوع خاص از مو دقیقا چه زمانی در بهمان ناحیهی پوست شروع به رشد کردن میکند.
مرحلهی کاتاژن
مرحلهی کاتاژن، دورهی گذار است، و به نوعی پایان مرحلهی رشد فعال مو را مشخص میکند. در طول مرحلهی کاتاژن، پیاز مو شروع به انداختن موهایی میکند که در مرحلهی آناژن رشد کردهاند.
مشخصهی مرحلهی کاتاژن این است که در این مرحله مو به کندی شروع به جدا شدن از پیاز خود میکند. ساقهی مو میافتد و پیاز مو دورهی کمون خودش را آغاز میکند. مرحلهی کاتاژن کوتاهترین مرحله از مراحل سهگانهی رشد مو است و تنها حدود دو تا سه هفته به طول میانجامد.
مرحلهی تلوژن
وقتی پیاز مو، موی رشد کرده را انداخت، نیاز به استراحت دارد تا بتواند یک دورهی آناژن جدید را از سر بگذراند. این بخش از سیکل رشد مو، دورهی کمون، یا مرحلهی تلوژن است. مرحلهی تلوژن چیزی بین دو تا سه ماه به طول میانجامد. بعد از این دوره، سیکل رشد مو دوباره آغاز میشود.
رشد غیرمنتظرهی مو
گاه گداری، درست وقتی که بیشتر پیازهای مو در یک ناحیهی خاص از پوست، سیکل رشد مو را به طور کامل از سر گذراندهاند، یکی از پیازها از قافله جا میماند، و حالتی ایجاد میکند که انگار آن ناحیه دچار کچلی شده است. درست همین اتفاق ممکن است اثر معکوس هم داشته باشد؛ تصور کنید که شخصی از اینکه موهای ناحیهی خاصی از بدنش را از دست داده چقدر خوشحال است، اما ناگهان میبیند که موهایی در آن ناحیه دوباره شروع به رشد کردن میکنند! خوب، عیشاش منغص میگردد و خاطرش مکدر!
بیمویی فقط زمانی ماندگار و بادوام است که پیاز مو از اساس نابود شده باشد. آنچه که دست آخر میزان رشد مو را تعیین میکند، در وهلهی اول، یک فرایند هورمونی شیمیایی است و، در وهلهی دوم، سرعت تقسیم سلولی که خودش یک استعداد ژنتیکی است. وقتی که زمان آن فرا میرسد تا یک پیاز مو به طور طبیعی موتورش را خاموش کند، دیگر کاری از دست احدی ساخته نیست!
اما تا آن زمان فرا برسد (که معمولاً در سالهای پایانی عمر ماست)، میتوانید مطمئن باشید که نواحی فاقد مو دوباره خودشان را بازسازی خواهد کرد. البته کارهایی هست که انجام دادنشان موجب میشود پیازهای مو عملکرد بهینهی خودشان را حفظ کنند، حتی تا سالهای آخر عمر. رژیم غذایی مناسب، و بکار بستن معالجات موضعی روی پیازهای مو، میتواند موجب تحریک رشد موها در طولانی مدت گردد.
مهمترین نکتهای که راجع به رشد مو باید در نظر داشته باشید این است که این فرایند در نهایت جزء اساسی و جداییناپذیر یک سیکل است که واکنشهای شیمیایی بدن ما آن را تعیین میکنند—واکنشهایی که ما هیچ دخالتی در آنها نمیتوانیم داشته باشیم و از کنترل ما به کلی خارج هستند. شاید بهترین کاری که از دست ما بر بیاید همین باشد که قدر موهایمان را، وقتی که هنوز جوان و شاداب هستند، بدانیم و از آنها به خوبی مراقبت کنیم. بعد از آن، دیگر کاری نمیتوان کرد مگر اینکه اقتضائات کهنسالی را با آغوش باز بپذیریم و خودمان را با تغییرات این دوره از زندگی وفق دهیم.